و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه از پرستش من كبر مى ورزند به زودى خوار در دوزخ وارد میشوند.»
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ (سوره غافر آیه 60)
گزیده تفسیر نور
سؤال: با اين كه خداوند وعده ى استجابت داده است، «اُدعونى استجب لكم» چرا برخى دعاهاى ما مستجاب نمى شود؟
پاسخ: الف) بعضى اعمال نظير گناه و ظلم و خوردن لقمه حرام و عفو نكردنِ كسانى كه از ما عذرخواهى مى كنند، مانع استجابت دعا مىشود.
گاهى آن دعا مستجاب نمى شود، ولى مشابه آن مستجاب مىشود.
گاهى اثر دعا در آينده خود انسان يا خانواده و نسل او يا در قيامت نتيجه مىدهد و فورى مستجاب نمىشود.
هر دعايى كه مستجاب نشود در حقيقت دعا نيست، چون دعا به معناى طلب خير است و بسيارى از خواسته هاى ما شرّ است نه خير.
آداب دعا در قرآن
1- دعا همراه ايمان و عمل صالح باشد. «يستجيب الذّين آمنوا و عملوا الصالحات»
2- با اخلاص باشد. «فادعوا اللّه مخلصين له الدين»
3- با تضرّع و مخفيانه باشد. «ادعوا ربّكم تضرعاً و خُفية»
4- با بيم و اميد باشد. «و ادعوه خوفاً و طمعاً»
5- در ساعاتى خاص باشد. «يدعون ربّهم بالغداة و العشى»
6- دعا كننده از اسماى الهى بهره بگيرد. «و للّه الاسماء الحسنى فادعوه بها»
1- گفتگو با خداوند، كليد رشد و تربيت انسان است. «قال ربّكم اُدعونى»
2- ميان دعاى انسان و ربوبيّت خداوند، رابطه اى تنگاتنگ است. (اكثر دعاهاى قرآن همراه «ربّنا» آمده است). «ربّكم اُدعونى»
3- خداوند، از ما خواسته كه به درگاه او دعا كنيم. «قال ربّكم اُدعونى»
4- در دعا فقط خدا را بخوانيم، نه خدا و ديگران را در كنار هم. «اُدعونى»
5- خداوند نيازهاى ما را مى داند، ولى دستور دعا نشانه آن است كه درخواست ما آثارى دارد. «ادعونى»
6- بين دعا و استجابت هيچ فاصله اى نيست. «ادعونى استجب» (حتّى حرف «فاء» يا «ثمّ» نيامده است. اگر مى فرمود: «فاستجب» يعنى بعد از مدّت كمى مستجاب مىكنم و اگر مى فرمود: «ثم استجب» يعنى بعد از مدّت طولانى.)
7- در دعا و اجابت واسطهاى در كار نيست. «اُدعونى استجب»
8- استجابت دعا وعده الهى است. «اُدعونى استجب لكم»
9- اگر دعايى مستجاب نشد لابد به سود ما نبوده است، چون فرمود: «استجب لكم» آنچه را به نفع شما باشد مستجاب مىكنم.
10- دعا نكردن، نشانه تكبّر است. «يستكبرون»
11- دعا، درمان تكبّر است. «يستكبرون عن عبادتى»
12- دعا، خود عبادت است. «يستكبرون عن عبادتى»
13- دعا عبادتى مخصوص و الهى است. «عبادتى»
14- مجازات خداوند عادلانه و متناسب با نوع رفتار و كردار آدمى است. استكبار امروز، سرافكندگى فردا را به دنبال دارد. «يستكبرون – داخرين»